Eerste helft
twintigste eeuw
1900 - 1950
Nispen bevrijd
Bevrijdingsgevechten
In september 1944 leek het einde van de oorlog in
zicht en begon een spannende tijd. Terwijl op 22
oktober de grensovergang Nispen-Essen werd
bevrijd door soldaten van de 4e Canadese
Pantserdivisie, lieten een dag later de Duitsers de
oude kerktoren opblazen. De soldaten van de 49e
Britse Polar Beardivisie trokken, na een hevige
strijd, op 26 oktober 1944 het dorp binnen. Er was
veel schade aan de woningen in Nispen.
Behoorlijk wat huizen en boerderijen waren totaal
verwoest. Door de oorlog zijn uiteindelijk
tweeëntwintig mensen uit Nispen overleden.
Feesten
Na de bevrijding van heel Nederland op 5 mei
1945 was er pas echt tijd om te feesten. In Nispen
werd enkele dagen later, op 12 mei,een
bevrijdingsoptocht gehouden. Verenigingen en
een inwoners van van verschillende buurten in en
om het dorp reden met versierde wagens door de
straten. Ook daarna vonden er nog regelmatig
feestjes plaats. Bijvoorbeeld toen de
jongemannen. die in Duitsland hadden moeten
werken, weer naar huis kwamen.
Herdenken
Vanwege het oorlogsgeweld en het verlangen naar
vrede waren er tegen het einde van de Duitse
bezetting in Nispen plannen om een kapel te
bouwen. Om de bouw te kunnen betalen, werd na
de bevrijding een collecte gehouden onder de
dorpsbewoners. Toen ontstond ook het idee om in
de kapel een gedenkteken te plaatsen voor de
oorlogsslachtoffers uit de parochie Nispen. Zo
werd de kapel niet alleen een gebedshuis maar
ook een herdenkingsplaats. Op 26 oktober 1945
werd de eerste steen voor de kapel aan de
Heijbeeksestraat gelegd. Op allerlei manieren
verzamelden de mensen uit het dorp materialen
voor de bouw en inrichting van de kapel. Vaak
resten van door de oorlog beschadigde gebouwen
uit Nispen, Roosendaal en Essen.Tijdens de
eerste nationale herdenking van de Tweede
Wereldoorlog, op 4 mei 1946, werd de kapel
ingewijd.
ER OP UIT
■ Nispen: Vredeskapel aan de Heijbeeksestraat te
Nispen met luisterplek
BOEKEN
■ Een dorp in oorlogstijd; Nispen en de
Nispenaren vóór, tijdens en na de Tweede
Wereldoorlog, in: Jaarboek 1995 Heemkundekring
de Heerlijckheijd Nispen, jrg. 3, 1995
■ P.C.M. van Wesel, Een Avro-Lancaster op
Heikant en Eerenburg, in: Jaarboek 2009
Heemkundekring de Heerlijckheijd Nispen, jrg. 17,
2008
WEBSITES
■ Foto’s van Nispen tijdens oorlogstijd en
bevrijding:
https://www.heemkundenispen.nl/beeldbanknispen
.html
■ De bevrijding van West-Europa van D-Day tot
mei 1945: www.wegnaardebevrijding.nl
■ Europese herdenkingsroute geallieerden:
www.liberationroute.nl
■ Lesmateriaal, info en bronnen over de Tweede
Wereldoorlog: https://www.tweedewereldoorlog.nl/
Pas nadat heel Nederland was bevrijd, ws
het tijd voor groot feest. Dat gebeurde op
12 mei 1945 in heel het land. In Nispën
was er een optocht. Op de afbeelding
versierde wagens van inwoners van
Heijbeek en de Nispense Achterhoek
(Foto: Collectie Heemkundekring de
Heerlijckheijd Nispen)
De Vredeskapel in Nispen is niet alleen
een ruimte om te bidden maar ook een
oorlogsmonument. De kapel is ingewijd in
1946 en aan de muur zijn alle namen van
de oorlogsslachtoffers in de parochie
Nispen in een plaat gebeiteld (Foto: C.
Uijtdewilligen).
In de laatste dagen voor de bevrijding
vluchtten veel inwoners van Nispen naar
het buitengebied omdat het daar veiliger
was. Anderen schuilden in kelders en de
molenberg. Om het dorp te bevrijden
moest er flink worden gevochten. Dit
zorgde voor zeer veel schade. Op de
afbeelding het voormalig politiebureau aan
de Dorpsstraat (Foto: Collectie
Heemkundekring de Heerlijckheijd
Nispen)