Waterwinning op de Nispense heide
Schoon water
In de negentiende eeuw kwam er in ons land steeds meer aandacht voor het voorkomen van ziekten. Een aantal ziekten kregen mensen omdat
zij vervuild water moesten drinken. Om dit te veranderen ging men schoon water uit de grond oppompen. Voortaan konden mensen dat als
drinkwater gebruiken. Daarvoor werden overal in Nederland waterleidingnetten aangelegd.
Water uit Nispen
In 1886 werd in de gemeente Roosendaal en Nispen gestart met de aanleg van een waterleidingnet door een particuliere onderneming. Het
water werd gewonnen uit twee welputten op de Nispense heide ten oosten van het dorp. Deze met de schop gegraven putten waren 20 meter
breed en hadden een lengte van 300 en 600 meter. Hier werd het water uitgepompt en via een openlucht zandbedfilter werd het verder naar
Roosendaal gepompt. Als gevolg van het inmiddels sterk vervuilde water werd de waterwinning in 1914 gestaakt.
Zonneland
Vervolgens verkocht de gemeente het complex aan mevrouw H.G. Van Campen-Verschuur uit Abcoude. Zij gaf aan het gebied de naam
Zonneland. Zij liet de waterputten, de gebouwen en de grond eromheen beheren door de familie Koopmanschap.
Zwembad en camping
Die familie begon in in 1931 in een van de waterputten met een zwembad. Veel Nispenaren en Roosendalers hebben daar gezwommen onder
leiding van badmeesters vader en zoon Koopmanschap. In de winter werd er geschaatst. Het bad werd na de komst van het gemeentelijk
zwembad De Stok te Roosendaal opgeheven. Toen begon de familie Koopmanschap een camping: Camping Zonneland. In het voormalig
machinegebouw stonden voorheen de stoommachines en pompen. Nu zijn daarin de kantine en campingwinkel gevestigd.
Arbeidsmigranten
Aan de kant van de Oude Turfvaartsestraat waar vroeg gezwommen werd, stonden jaren verschillende gebouwen met allerlei bestemmingen.
Enkele jaren geleden zijn die bijna allemaal afgebroken. Een nieuwe eigenaar liet daar een appartementencomplex voor arbeidsmigranten
bouwen. De waterput werd opgeknapt en is weer veel beter zichtbaar.
ER OP UIT
■ Nispen: Aan de Kerkweg kun je ter hoogte van camping Zonneland aan beide kanten de voormalige waterwinningsputten zien.
BOEKEN
■ H. Baselier, Als een vis in het water. Zwemmen in het ‘Zonneland’, 1916-1967, bladzijde 47-100, in: Jaarboek 2022 Heemkundekring de
Heerlijckheijd Nispen, jrg. 30, 2022
■ A.A. Klaver, Driestromenland; De gas-, water- en elektriciteitsvoorziening in Roosendaal en Nispen 1859-1990. Roosendaal, Gemeentelijke
Archiefdienst Roosendaal en Nispen, 1990.
WEBSITES
■ Foto’s van zwembad en camping Zonneland: https://www.heemkundenispen.nl/beeldbanknispen.html
Industrialisatietijd
1800 - 1900
Een opname van de waterwinning op de
Nispense heide in 1887. Rechts met
schoorsteen staat het machinegebouw
(Foto: Collectie Heemkundekring de
Heerlijckheijd Nispen).
Portretfoto van mevrouw H.G. van
Campen-Verschuur. Zij kwam uit Abcoude.
Begin jaren 20 van de vorige eeuw kocht
deze weduwe het voormalig pompstation
en maakte van het gebied een landgoed
(Foto: Collectie Heemkundekring de
Heerlijckheijd Nispen).
Een foto van het damesbad op Zonneland
in 1940. De jongens en heren hadden een
ander gedeelte tot hun beschikking.
Gemengd zwemmen was er in het
verleden niet bij! (Foto: Collectie
Heemkundekring de Heerlijckheijd
Nispen).